مسأله ششم: بیع الخیار (بیع شرط)
مسألة: من أفراد خیار الشرط... ص127
مسأله ششم: بیع الخیار
مرحوم شیخ انصاری در ششمین مسأله از مسائل هفتگانه خیار شرط دو مطلب کلی دارند که ذیل هر کدام به نکاتی اشاره میفرمایند، مطلب اولشان در طرح بحث و مطلب دومشان در بیان هشت امر است.
مطلب اول: طرح بحث
در این مطلب سه نکته را تبیین میفرمایند:
نکته اول: بیع الخیار از مصادیق خیار شرط است.
میفرمایند یکی از مصادیق خیار شرط که تا کنون پنج مسأله آن گذشته است عنوان "بیع الخیار" میباشد و شرعا جایز است.
نکته دوم: معنای بیع الخیار
میفرمایند در تعبیر "بیع الخیار" یک "فی" در تقدیر است یعنی بیعٌ فیه الخیار، یا بیعٌ فیه الشرط. مثل اینکه فرد میگوید خانه ام را (مثلا به جهت نیاز به پولش) به شما میفروشم به شرطی که اگر تا یک سال توانستم این پول را تأمین کنم و برگردانم، منزلم را بازگردانی.
معمولا چنین معاملهای بین افرادی که با یکدیگر آشنایی و برای هم خیرخواهی دارند انجام میشود.
نکته سوم: دلیل بر جواز بیع الخیار
به سه دلیل تمسک میکنند:
دلیل اول: اجماع
مرحوم علامه حلی و دیگران ادعای اجماع بر مشروعیت بیع الخیار دارند البته اهل سنت آن را جایز نمیدانند.
دلیل دوم: أدله عامه مشروعیت خیار شرط
مانند "المسلمون عند شروطهم" که این نوع شرط را هم شامل میشود.
دلیل سوم: روایات خاصه
متن چهار روایت را میآورند که در آنها امام صادق و امام باقر علیهما السلام حکم جواز و مشروعیت بیع الخیار را بیان میکنند.
پیش تحقیق:
برای بحث فردا مراجعه کنید به شرح لمعه، کتاب المتاجر، در خاتمة آن عنوان "إقالة" توضیح داده شده، در دو خط خلاصهاش را بیاورید.