المصطفی

مبحث ششم: اگر در هیئت دال بر وجوب، قرینه و قید زائد دال بر غیری یا تخییری یا کفایی بودن واجب وجود نداشت، مقدمات حکمت می‌گوید اطلاق صیغه اقتضا دارد بگوییم این واجب نفسی، تعیینی و عینی است.

مبحث هفتم: نسبت به مدلول صیغه امر عقیب حظر یا امر عقیب توهّم حظر:

ـ اگر قرینه‌ای دال بر وجوب یا اباحه یا استحباب وجود داشت، امر عقیب حظر را بر همان معنا حمل می‌کنیم.

ـ اگر قرینه‌ای وجود نداشت می‌گوییم صیغه امر بر ظهورش در وجوب باقی است البته صحیح این است که بگوییم در صورت عدم قرینه، معنای صیغه امر مجمل است و از آن صیغه امر هیچ برداشتی نمی‌توانیم داشته باشیم و باید با سائر أدله شرعیه وظیفه‌مان را تشخیص دهیم و اگر دلیل شرعی دیگری هم وجود نداشت نهایتا وظیفه رجوع به اصول عملیه است.

مبحث هشتم: در این مبحث پنج نکته داشتند:

ـ ماده و هیئت امر دلالت بر مرّة یا تکرار ندارد بلکه هیئت امر صرفا دال بر ایجاد طبیعت مأموربه است.

ـ منشأ برداشت مرّة یا تکرار، هم ممکن است ماده امر باشد هم ممکن است هیئت امر باشد.

ـ معنای مرّة و تکرار، هم می‌تواند فرد یا افراد باشد هم می‌تواند دفعه یا دفعات باشد.

ـ با امتثال اول، وظیفه از عهده مکلف ساقط شده است.

ـ در پاسخ به این سؤال که آیا با وجود امتثال تکلیف و سقوط وظیفه می‌تواند امتثال را تکرار کند یا خیر فرمودند اگر با امتثال اول غرض مولا تأمین شد دیگر امتثال مجدد مشروع و مجاز نیست زیرا در واقع امر و مطلوبیّت عند المولا باقی نیست اما اگر غرض و مطلوبیّت عند المولا باقی باشد، امتثال دوباره مُجاز است مانند اینکه نمازی که فُرادی خوانده را دوباره به جماعت بخواند.

مبحث نهم: فرمودند صیغه امر نه دال بر فور است نه تراخی. دلیل: تبادر. بله از مقدمات حکمت به عنوان یک دلیل خارجی استفاده می‌کنیم وقتی مولا در مقام بیان بوده و قید زائد دال بر وجوب فوریّت مطرح نکرده، پس مأموربه بالتراخی و با مهلت واجب شده است.