المصطفی

لینک مطالعه و دریافت مقاله

مقاله: "نقد دو دلیل بر حرمت استخراج بیت‌کوین و اثبات حلیّت آن به عنوان جعاله"

پاییز 1400 در فصلنامه پولی بانکی بانک مرکزی ج.ا.ا به چاپ رسید.

چکیده

بیت‌کوین در مدت کوتاهی توجه کارشناسان و عموم مردم دنیا ازجمله جوامع اسلامی را به خود جلب کرد. با توجه به نوبودن موضوع، تحقیقاتی هرچند اندک در بررسی مشروعیت استخراج بیت‌کوین از نگاه اندیشمندان مسلمان صورت گرفته که این مقاله متمرکز بر بررسی دو دلیل در پژوهش‌های اندیشمندان معاصر اهل سنت است.

«نقض حق حاکمیت در انتشار پول» و «صدق قمار» از قوی‌ترین ادلهٔ آنان بر حرمت استخراج بیت‌کوین است. تحلیل تطبیقی این دو دلیل با مبانی شیعه، ما را به این نتیجه می‌رساند که علاوه بر بطلان کبرای حق انحصاری حاکمیت در انتشار پول، صغرای تطبیق آن بر استخراج بیت‌کوین نیز قابلِ‌اثبات نیست؛ چنان‌که از دیدگاه فقه شیعه نه بر صغری و نه بر کبرای مذکور، دلیل معتبری وجود ندارد.

در مورد عنوان قمار نیز با وجود اینکه کبرای ممنوعیت قمار از مسلّمات فقه شیعه و اهل سنت است، از حیث صغری، تطبیق‌پذیر بر استخراج بیت‌کوین نیست.

افزون‌ بر این، نوآوری این مقاله در اثبات این امر است که عنوان جعاله موضوعاً و حکماً بر استخراج بیت‌کوین منطبق است؛ لذا، می‌توان استخراج بیت‌کوین را نوعی جعاله دانست که ایقاعی شرعی و معتبر شمرده شده است.