دفاعی بودن تمام جنگهای پیامبر - تحمیل جنگ از نگاه غربیان
فهرست مطالب این تحقیق (پایان نامه)
دفاعی بودن تمام جهادهای پیامبر
نتیجه تمام مطالب گذشت این است که عامل هیچ‌یک از جهادهای مسلمانان که به دستور مستقیم نبی گرامی اسلام (غزوه‌ها و سرایا) انجام شد، جهاد ابتدائی برای اجبار مشرکان به تسلیم شدن یا کشته شدن، نبوده است. بعضی از اندیشمندان شیعه مانند: محمد جواد بلاغی و مرحوم امام خمینی نیز معتقدند هیچ‌یک از جنگهای پیامبر جهاد ابتدائی نبوده است. [1] و بهترین دلیل علتی است که در قرآن با صراحت بیان شده و
روی ادامه مطلب کلیک کنید
به تصریح بسیاری از عالمان شیعه[2] و سنی[3] اولین آیه‌ای است که در مدینه و در مسأله جهاد نازل شده که:
أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ. [4]
به کسانی که جنگ بر آنان تحمیل شده اجازه جهاد داده شده زیرا به آنان ظلم شده و خداوند بر یاری‌شان توانا است.
تحمیل جنگ از نگاه غربیان و مستشرقان
نکته‌ای که از سوی بسیاری از مستشرقان دنبال شده، کاوش دربارۀ مسائلی است که به گمان خودشان نقاط ضعف اسلام است، برای منفور نمودن این دین نزد افکار عمومی جهان. لامنس فریادش بر سر اسلام بلند است که قرآن باعث شده حلاوت و شیرینی انجیل در کام عربها تلخ شود و به قرآن گرایش پیدا کنند.[5]
جهاد یکی از مسائل محوری در هجمه شدید ضد اسلام است که بسیاری از مستشرقان با سوء استفاده از آن به تخریب همه جانبه اعتقادات اسلام می‌پردازند، و تا آنجا پیش می‌روند که فردی مثل وات جهاد را پست‌ترین حکم از احکام اسلامی معرفی می‌کند.[6]
ابتدا به مسأله تحمیل جنگ (جهاد ابتدائی) در عقیده مستشرقان و دنیای غرب اشاره می‌کنیم سپس نشان می‌دهیم همین عقائد مسلم خودشان را هم برای مسلمانان برنمی‌تابند.
آمبروس،[7] اسقف اعظم میلان و تأثیرگذارترین شخصیت مذهبی در قرن چهارم میلادی، برای توجیه جنگهای سراسر خشونت و قساوت در عهد عتیق، جنگ مشروع دیگری را اضافه نمود که:
that war could be waged to protect religious orthodoxy, beginning what was to be an ominous development.[8]
برای حفظ ارزشهای دینی ارتدوکسی، می‌توان جنگی را تحمیل نمود، همان اقدامی که توسعه‌طلبی ناعادلانه بشمار می‌رفت.
آگوستین[9] قدیس که از شاگردان آمبروس شمرده می‌شود در بیانی صریح‌تر معتقد است چنان‌که حکم اعدام، فرجامی منطقی و عادلانه است برای آنکه مستحقش می‌باشد، جنگ نیز چوبه دار خداست برای گروه کثیری از مردم که مستحق آنند و ابزاری است برای پاک کردن شرکت کنندگان در آن. او همچنین عقیده دارد جنگ می‌تواند به منظور اهداف صرفا دینی آغاز شود و از همین رو، تحت تعقیب قرار دادن ملحدان و مشرکان را امری مقبول و مشروع می‌داند چرا که از نظر وی ملحدان تهدیدی بالقوه برای مسیحیت و امپراتوری به شمار می‌آیند.[10]
این تعبیر آگوستین نسبت به پاک شدن شرکت کنندگان در جنگ در حالی است که وعده بهشت برای شهید در راه خدا توسط بعضی از مستشرقان به سخره گرفته می‌شود.[11]
آرمسترانگ[12] مستشرق انگلیسی معاصر می‌نویسد:
اکثریت مسیحیان نیز با ایده جنگ برای اصلاح موافقند زیرا در مقابل اشخاصی مانند: هیتلر و چائوشسکو به جز از راه جنگ نمیتوان ایستاد.[13]
آنان راهکارهای متعددی را برای تخریب جایگاه جهاد بکار برده‌اند که به دو نکته اشاره می‌کنیم:
نکته اول: روحیه جنگ‌جوئی و غارت‌گری در بین عربها
مونتگمری وات می‌نویسد:
حمله مسلمانان گرچه برای ساکنان اسپانیا امری غیر منتظره بود اما برای خود آنان امری عادی و برنامه‌ای از پیش تعیین شده به حساب می‌آمد که از زمان محمد آغاز شده بود. این برنامه شکل دیگری از غارتهای بدوی بود که قبائل عرب قرن ها با آن خود گرفته بودند.[14]
لذا "هابرت گریم"[15] مستشرق آلمانی می‌گوید مبانی فکری محمد () همان مشترکات او با سایر عربها بود که رنگ و بوی دینی به آنها داده بود.[16]
لامنس این عقیده را صریح‌تر بر قلمش جاری کرده که اگر محمد () در خواسته‌ها و اهدافش پیروز شد به این جهت بود که رفتارش مانند قومش بود.[17]
بودلی[18] این مسأله را تا آنجا سخیف جلوه می‌دهد که جهاد پیامبر را برای به دست آوردن لباس، غذا و سلاح برای یارانشان می‌داند.[19] او در جای دیگر معتقد است دستورات سختی که در آئین اسلام وجود دارد از قبیل نمازهای روزانه، حج، زکات، و نبود پاداش دنیوی چنان‌که در سایر ادیان هست، حضرت در زمان خودشان غنائم جنگی را نوعی پاداش دنیوی در برابر این مشکلات قرار دادند.[20]
نکته دوم: خشونت و تحمیل عقیده
کارل بروکلمان در تبیین جهاد می‌نویسد بر هر مسلمان، دشمنی با غیر مسلمان واجب است، اگر مخالفان، از مشرکان باشند که باید در هر صورت مورد هجوم قرار گیرند و اگر از اهل کتاب باشند سه بار دعوت به اسلام می‌شوند و در صورت عدم پذیرش، باید آنان را مورد حمله قرار داد.[21]
[1]. امام خمینی، سید روح الله، (متوفی 1368ش)، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، تهران، چاپ چهارم، 1386، ج 8، ص 41؛ بلاغی، محمد جواد، (متوفی 1328ه)، الرحلة المدرسیة والمدرسة السیارة فی نهج الهدى، دار الزهراء، بیروت، چاپ دوم، 1414، ج 2، ص 229.
[2]. تفسیر مجمع البیان، ج 7، ص 156؛ التفسیر الصافی، ج 3، ص 380؛ المیزان، ج 14، ص 395.
[3]. رازی، ابن أبی حاتم، (متوفی 327ه)، تفسیر القرآن العظیم، محقق أسعد محمد الطبیب، دار الفکر، بیروت، [بی‌تا]، ج 8، ص 2496؛ أحکام القرآن (جصاص)، ج 1، ص 312؛ همچنین سیوطی موارد متعددی از جوامع روایی اهل سنت را نام می‌برد که چنین عقیده‌ای دارند. الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، ج 4، ص 364.
[4]. سوره مبارکه حج، آیه 39.
[5]. استودارد، لوثروب، حاضر العالم الإسلامی، مترجم عجاج نویهض، به همراه فصول و تعلیقات شکیب ارسلان، دار الفکر، [بی‌جا]، [بی‌تا]، ج 1، ص 36.
[6]. شرقاوی، محمد عبدالله، الاستشراق فی الفکر الاسلامی المعاصر، کلیة دار العلوم، جامعة القاهرة، [بی‌تا]، ص 155.
[7]. Aurelius Ambrose, (340-397).
[8]. Bruce Duncan CSsr, The struggle to develop a just war tradition in the West, p3.
[9]. Saint Augustin, (354-430).
[10]. پایان نامه مبانی مشروعیت جنگ در ادیان ابراهیمی، ص 76، به نقل از:
Frederick h. russell, the just war in the middle ages (cambridge: cambridge university press, 1975/77), 24-24.
[11]. الإسلام و شبهات المستشرقین، ص151.
[12]. Karen Armstrong.
[13]. محمد، ص 232.
[14]. تأثیر اسلام بر اروپای قرون وسطی، ص 24.
[15]. Hubert Grimme, (1864-1942).
[16]. شکیب ارسلان در مقدمه حاضر العالم الإسلامی، ج 1، ص 34.
[17]. حاضر العالم الإسلامی، ج 1، ص 34.
[18]. R. V. C. Bodley,(1892-1970).
[19]. الرسول، حیاة محمد، ص 146.
[20]. همان، ص 100.
[21]. تاریخ الشعوب الإسلامیة، ص 78-79.
